Những trường hợp nào người thừa kế bị truất quyền thừa kế di sản?

Luật Nhân Dân xin gửi đến quý bạn đọc những trường hợp người thừa kế bị truất quyền thừa kế di sản theo quy định của pháp luật hiện hành!

Theo quy định pháp luật Thừa kế hiện hành, cha mẹ, con cái (những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất) không hiển nhiên được hưởng thừa kế nếu thuộc những trường hợp bị truất quyền thừa kế di sản sau: 

1. Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó.

Đây đều là những hành vi xâm phạm quan hệ được pháp luật bảo vệ, vi phạm nghiêm trọng những đạo đức xã hội, gồm:

• Xâm phạm đến tính mạng, sức khoẻ của người để lại di sản;
• Ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó.

Những hành vi trên là không thể tha thứ về mặt đạo đức và được pháp luật cụ thể hoá bằng quy định không cho những người có hành vi này có quyền hưởng di sản.

Lưu ý, người không được hưởng di sản thừa kế phải đủ các điều kiện sau:

• Phạm tội có tính chất cố ý, đối với những lỗi vô ý thì không bị tước quyền thừa kế. 
• Người bị truất quyền hưởng di sản phải là người đã được kết án bằng một bản án có hiệu lực pháp luật.

2. Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản

Căn cứ Điều 71 Luật hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về nghĩa vụ nuôi dưỡng như sau:

“Nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng:

1. Cha, mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
2. Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ.”

Theo đó, con cái có nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật. Nếu trong thời gian này, người con mà không làm tròn nghĩa vụ nuôi dưỡng, có sự vi phạm nghĩa vụ thì sẽ bị pháp luật tước quyền thừa kế.

Tương tự đối với trường hợp cha mẹ thừa kế của con cái. Tuy nhiên đây là những trường hợp hiếm hoi và ít xảy ra. Ngoài ra, cũng chưa có định nghĩa rõ ràng định nghĩa về “vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ cấp dưỡng” nên trên thực tế cần phải qua những phán quyết của tòa để có thể truất quyền thừa kế của một người theo trường hợp này.

3. Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng. 

Đây là trường hợp có thể và đã xảy ra không ít trong thực tế. Nhất là với những gia đình giàu có, khối di sản để lại với số lượng lớn, những người thừa kế tranh đoạt với nhau để nhận phần nhiều di sản. Nhận thấy sự nguy hiểm của hành vi này cho xã hội, pháp luật đã quy định truất quyền thừa kế của những đối tượng thực hiện hành vi này. 

Ví dụ: Vì muốn hưởng phần di sản thừa kế nhiều hơn mà người con thứ đã giết con cả.

Như vậy, người phạm tội sẽ bị pháp luật tước quyền thừa kế khi có một bản án có hiệu lực của tòa.

4. Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, huỷ di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

Đây cũng là một trong những hành vi không được pháp luật cho phép khi cản trở ý chí tự nguyện của người để lại di sản. 

Ví dụ: người con biết được rằng mẹ viết di chúc nhưng không để lại cho mình. Người đó đã lợi dụng sự già yếu của mẹ và viết bản di chúc khác ép buộc mẹ ký vào. Trường hợp này, khi bị phát hiện sẽ bị truất quyền thừa kế. 

Trên đây là những trường hợp người thừa kế bị truất quyền thừa kế di sản. Tuy nhiên, nếu người để lại di sản biết về những hành vi của người thừa kế nhưng vẫn cho họ hưởng theo di chúc thì những người này vẫn được hưởng. 

Luật Nhân Dân là đơn vị cung cấp Dịch vụ Luật sư tư vấn thừa kế trọn gói hàng đầu tại Việt Nam. Liên hệ ngay với chúng tôi để được sử dụng dịch vụ với nhiều ưu đãi và chi phí hợp lý nhất.